Πένθος Οικογένειας Αυτόχειρα

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 400 αυτοκτονίες που καταγράφονται ετησίως. Έρευνες έχουν δείξει ότι για κάθε αυτοκτονία υπάρχουν τουλάχιστον πέντε έως δέκα άνθρωποι που επηρεάζονται από το γεγονός

Oι επιζώντες της αυτοκτονίας είναι τα μέλη της οικογένειας, οι φίλοι και οι συγγενείς που βιώνουν την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου λόγω αυτοκτονίας.Από τους υπολογισμούς αυτούς στην Ελλάδα γύρω στα 3000-4000 άτομα βιώνουν κάθε χρόνο την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.

Οι επιζώντες είναι μια μεγάλη κοινότητα στον τομέα της ψυχικής υγείας που σχετίζονται με την αυτοκτονία και αριθμούν πάνω από πενήντα χιλιάδες άτομα τα τελευταία χρόνια.
Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου με αυτοκτονία είναι συγκλονιστική, οδυνηρή και απρόσμενη. Αυτή η εμπειρία είναι μια περίπλοκη και ατομική διαδικασία που εξελίσσεται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές στον κάθε άνθρωπο.
Ο πόνος στις περιπτώσεις αυτές δεν ακολουθεί πάντα μια γραμμική πορεία όπως στο πένθος - από τον θάνατο ενός ατόμου από οποιαδήποτε αιτία - και κατ 'ανάγκη εξελίσσεται και υποχωρεί.
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη για την συγκεκριμένη τραυματική διεργασία για το πότε αυτό το τραύμα θα σταματήσει να υφίσταται ή να επηρεάζει την προσωπικότητα των ατόμων που το βίωσαν, εκείνο που είναι γνωστό είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα ξαναγυρίσουν ποτέ στην καθημερινότητα που είχαν πριν από το συμβάν, αλλά πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα ζωή χωρίς το αγαπημένο τους πρόσωπο.
Η αμερικανική ψυχιατρική ένωση θεωρεί την τραυματική εμπειρία που απορρέει από την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου με αυτοκτονία "καταστροφική" όπως μια εμπειρία σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Εκείνοι που έχουν χάσει ένα πρόσωπο από αυτοκτονία αντιμετωπίζουν συναισθήματα που διαφέρουν τις περισσότερες φορές του τυπικού πένθους.

Σε αντίθεση με άλλους θανάτους κατά τους οποίους η ευθύνη των συγγενών δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση, επειδή ο θάνατος παρουσιάζεται είτε σαν ασθένεια ή ατύχημα ή ένεκα μεγάλης ηλικίας, στην περίπτωση της αυτοκτονίας οι άνθρωποι που είχαν έστω και ελάχιστη επαφή με τον αυτόχειρα αναρωτιούνται αν θα μπορούσαν κατά κάποιο τρόπο να είχαν προλάβει και έτσι να είχαν εμποδίσει τη θανατηφόρα πράξη .Το συναίσθημα της ενοχής είναι συνεπώς το πιο σημαντικό κομμάτι στους επιζώντες.
Δεν πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι οι άνθρωποι που χάνουν ένα συγγενή τους από αίτια τα οποία δεν σχετίζονται με αυτοκτονία δέχονται εύκολα συμπόνια, υποστήριξη, κατανόηση ενώ δεν μπορούμε να πούμε ότι το ίδιο συμβαίνει και σε εκείνους που έχουν χάσει έναν συγγενή τους από αυτοκτονία.
Ένα συναίσθημα που εύκολα ξεχωρίζει στα μάτια του ειδικού όσον αφορά τους επιζώντες είναι ο θυμός. Θυμός που εύκολα εξηγείται και παίζει ρόλο στην θεραπευτική αντιμετώπιση εάν διαχειριστεί σωστά.
Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες για τους επιζώντες είναι να φανταστούν ευτυχισμένες στιγμές με τον αυτόχειρα. Αποφασίζοντας να αυτοκτονήσει ένα άτομο, επιλέγει από μόνο του μια λύση, δεν ζητά βοήθεια και σκέφτεται μόνο την δική του πραγματικότητα μην δίδοντας το δικαίωμα στους οικείους να συμπαρασταθούν, καταγγέλοντας την οποιαδήποτε σχέση με τους αγαπημένους του.
Έχουν αναφερθεί σε πολλές περιπτώσεις στους συγγενείς συμπτώματα όπως σοκ, άρνηση της απώλειας, συναισθηματικό μούδιασμα, θυμός, ντροπή, απελπισία, δυσπιστία, κατάθλιψη, θλίψη, μοναξιά, αισθήματα εγκατάλειψης, άγχος και ευερεθιστότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η απώλεια μπορεί να πάρει εικόνα σοβαρής ψυχιατρικής διαταραχής.
Αναφέρονται περιστατικά όπου η μη ανεύρεση του σώματος του αυτόχειρα ή η μη ξεκάθαρη ιατροδικαστική έκθεση όσον αφορά την αυτοκτονία έχει δημιουργήσει επεισόδια ψυχιατρικά που χρειάζονται ακόμα και νοσηλεία (παρανοϊκές ψυχώσεις, παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις κ.τ.λ.).
Έχει παρατηρηθεί ότι το τραύμα της απώλειας ενός συγγενούς από αυτοκτονία είναι μια ύπουλη και διαβρωτική διεργασία που μπορεί να μεταφέρεται διαχρονικά στην οικογένεια και να κινητοποιήσει και άλλες αυτοκτονικές συμπεριφορές.
Η αυτοκτονία ενός συγκεκριμένου ατόμου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μιμητικού τύπου αυτοκτονίες, που πραγματοποιούνται εντός περιορισμένου χρόνου και σε μια ορισμένη περιοχή.
Πρέπει εδώ να ειπωθεί ότι η εμπειρία μας μας δείχνει ότι το πένθος του θανάτου από αυτό της αυτοκτονίας διαρκεί πολύ περισσότερο από το κοινό πένθος.
Η διαδικασία του πένθους σε επιζήσαντες της αυτοκτονίας συνδέεται συχνά με καταθλιπτικά στοιχεία (αυτοκτονικές σκέψεις, απόπειρες αυτοκτονίας κ. λ. π.). Είναι πολύ σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να αναζητηθεί στήριξη από ειδικευμένο άτομο ώστε να αποδεσμευτεί το συναίσθημα των επιζώντων και να καταφέρουν να προχωρήσουν.